Ayiti, yon zile Karayib ki sitiye nan achipèl Gran Zantiy yo, gen yon eritaj kiltirèl ak istorik ki gen yon richès san parèy. Soti nan plaj pitorèsk li yo nan mòn Majestic li yo ak moniman istorik, peyi a pote temwen sou syèk nan istwa konplèks ak kaptivan. Atik sa a eksplore kèk nan eritaj ak sit istorik ki pi enpòtan an Ayiti.
Li atik la an :
HaïtiSitadèl Laferrière se san dout moniman istorik ki pi anblèm ann Ayiti. Sitiye nan nò peyi a, toupre vil Okap, fò sa a te konstwi nan kòmansman 19yèm syèk la pa wa Henri Christophe apre endepandans Ayiti an 1804. Bati pou defann nasyon an kont posib envazyon fransè a, Sitadèl la se yon chèf. nan jeni militè. Li te nan lis kòm yon sit UNESCO Mondyal Eritaj depi 1982.
HaïtiPa lwen Sitadèl la se Palais Sans-Souci, yon lòt gwo reyalizasyon wa Henri Christophe. Bati ant 1810 ak 1813, palè sa a te yon fwa sant politik ak administratif nan wayòm li an. Malgre ke yon pati nan kraze akòz yon tranbleman tè an 1842, sit la rete yon temwayaj enpresyonan sou achitekti ayisyen 19yèm syèk la.
HaïtiPak nasyonal sa a genyen Citadelle Laferrière, Palais Sans-Souci, ansanm ak ruines kay Ramiers. Ansanm, sit sa yo montre jeni ak detèminasyon ayisyen yo nan lit yo pou libète ak dezi yo pou kreye yon eta souveren. Se pak la tou ki nan lis kòm yon sit UNESCO Mondyal Eritaj.
HaïtiSitiye nan Pòtoprens, Musée du Panthéon National Haïtien dedye a prezèvasyon istwa ak kilti ayisyen an. Li abrite yon koleksyon enpresyonan nan zafè ki sòti nan epòk pre-Kolonbyen rive nan evènman endepandans yo. Mize a se yon kote esansyèl pou konprann istwa konplèks Ayiti ak chemen moun ki rete a.
HaïtiSitiye nan wotè Kenscoff, nan sidès Pòtoprens, Fò Jacques te bati sou lòd Jeneral Alexandre Pétion, youn nan zansèt fondatè endepandans ayisyen an, alantou 1805. Fò a pote non Jean-Jacques Dessalines, lidè revolisyonè ki te jwe yon wòl enpòtan nan endepandans Ayiti. Fort Jacques te sèvi kòm yon pòs defans estratejik kont nenpòt envazyon potansyèl ki soti nan lanmè a oswa kapital la.
Pa lwen Fò Jacques se Fò Alexandre, ki te konstwi tou sou lòd Pétion. Yo rele l nan onè Pétion, ki te jwe yon wòl enpòtan nan konsolide endepandans ak etabli repiblik la. Menm jan ak Fort Jacques, Fort Alexandre te yon pati entegral nan rezo defans la ki te gen entansyon pwoteje jèn nasyon ayisyen an kont atak etranje yo.
HaïtiPak istorik kann sik la sitiye nan Tabarre, toupre kapital Pòtoprens. Li etabli sou sit yon ansyen plantasyon kann, ki bay yon anviwònman natif natal pou konprann istwa ak pwosesis pwodiksyon sik ann Ayiti. Pak la fèt pou akeyi vizitè yo epi pèmèt yo dekouvri divès aspè nan kilti istorik sa a.
Kann te jwe yon wòl santral nan ekonomi ayisyen an depi epòk kolonyal la. Entwodwi pa kolon Ewopeyen yo, sitou franse yo, kiltivasyon nan kann byen vit devlope sou zile a gras a klima twopikal favorab li yo ak tè fètil. Pwodiksyon sik se te yon biznis likratif, men li te konte sou travay fòse esklav Afriken yo, ki te gen yon gwo enpak sou istwa sosyal ak ekonomik Ayiti.
HaïtiEwo Vertières yo se figi lejand nan lit pou endepandans ayisyen an, senbolize kouraj, detèminasyon ak sakrifis pèp ayisyen an pou libète yo. Pami yo, Jean-Jacques Dessalines patikilyèman met deyò. Yon ansyen esklav libere ki te vin yon jeneral revolisyonè, Desalin se te yon lidè san diskite nan revòlt ayisyen an. Estrateji fonse li pandan batay Vertières la te reyalize yon viktwa desizif kont twoup franse yo, ki te simante chemen endepandans konplè a.
Batay Vertières te make yon pwen enpòtan nan istwa Ayiti ak nan batay mondyal kont esklavaj la. Defèt twoup franse yo nan Vertières te mennen nan pwoklamasyon ofisyèl endepandans ayisyen an nan dat 1ye janvye 1804, ki fè Ayiti vin premye nasyon nan Amerik yo ki te pran endepandans apre yon revòlt esklav siksè.
HaïtiBassin Bleu se yon seri pisin natirèl ak kaskad dlo ki sitiye tou pre Jakmèl, nan sid Ayiti. Sit natirèl sa a mayifik antoure pa vejetasyon Fertile e li se yon kote pi renmen pou rayisab lanati. Se pa sèlman yon gwo sit touris men tou yon senbòl bote natirèl Ayiti.
HaïtiSitiye tou pre vil Port-à-Piment nan sid Ayiti, Marie-Jeanne Caves se pi gwo sistèm twou wòch anba tè nan Karayib la. Fòmasyon jewolojik kaptivan sa yo detire sou plizyè kilomèt epi yo se yon sit ki gen anpil enterè pou speleologi ak amater avanti. CAVES yo ofri tou yon insight inik nan istwa natirèl zile a.
HaïtiSitiye nan Pòtoprens, Katedral Notre-Dame de l’Assomption te yon fwa youn nan katedral yo pi gwo ak pi enpòtan nan Karayib la. Malerezman, li te domaje anpil nan tranblemanntè 2010 la, men li rete yon senbòl lafwa Katolik ak achitekti kolonyal franse an Ayiti. Rekonstriksyon gradyèl li a temwaye rezistans pèp ayisyen an.
HaïtiSitiye nan Montrouis, sou kòt nò Ayiti, Mize Ogier-Fombrun se yon ansyen plantasyon sik ki te transfòme an mize. Li ofri yon apèsi enpresyonan sou istwa esklavaj ak pwodiksyon sik ann Ayiti. Vizitè yo ka eksplore ruine plantasyon retabli yo, dekouvri zafè istorik, epi aprann sou kilti ayisyen an.
HaïtiNan Milot, toupre Cap-Haitien, gen de sit istorik enpòtan. Legliz Milot, ki te bati nan kòmansman 19yèm syèk la, se yon egzanp enpresyonan nan achitekti kolonyal ayisyen an ak yon kote aktif nan adorasyon pou kominote lokal la. Toupre se Palè Sans-Souci, ansyen rezidans wa Henri Christophe, ak ruin majestueux li yo ki temwen epòk Ayiti apre endepandans yo.
HaïtiNan Pòtoprens, Marché de Fer (Marché en Fer) se yon mache istorik ki date depi 19yèm syèk la. Bati nan metal enpòte soti nan Lafrans, mache a se yon kote trè aktif kote moun nan lokalite vann ak achte yon varyete de pwodwi lokal yo, ki gen ladan fwi, legim, epis santi bon ak atizana. Se yon kote esansyèl pou dekouvri lavi chak jou ak atizana ayisyen.
Ayiti se yon peyi ki gen anpil richès istorik ak kiltirèl. Soti nan fò enpoze li yo nan mache aktif li yo ak sit natirèl mayifik li yo, chak kwen nan peyi a rakonte yon pati nan istwa a nan pèp sa a fleksib ak kreyatif. Eksplore eritaj ak sit istorik sa yo se plonje nan kè nanm ayisyen an epi dekouvri trezò kache nan yon nasyon ki, malgre defi yo, rete kanpe ak fyète.
Facebook : https://www.facebook.com/haitiwonderland
Youtube : https://www.youtube.com/@haitiwonderland
Instagram : https://www.instagram.com/haitiwonderland/
Twitter : https://twitter.com/haitiwonderland
Linkedin : https://www.linkedin.com/in/haitiwonderland/
Kilti ayisyèn nan se yon vre trezò, tise nan kreyativite atis li yo, eritaj rich li yo ak divèsite ekspresyon kiltirèl li yo. Pami bèl bagay kiltirèl sa yo, rara a kanpe kòm yon vrè anblèm nasyonal, ki ini ayisyen atravè ritm kaptivan li yo ak tradisyon ki gen plizyè syèk. Pandan premye wikenn Rara a, sans sa a nan kilti ayisyen an te klere byen bèl, revele koezyon sosyal palpab. Malgre absans lapolis, trankilite te domine nan Petit-Goâve, ki te temwaye kapasite sitwayen yo pou yo reyini nan lapè ak konvivialité. Sepandan, atansyon medya yo te konsantre sitou sou premye plenn lan, kite yon sèten dezekilib nan kouvèti a nan fèstivite yo. Ratyèfè, twa fwa chanpyon, yon lòt fwa ankò kaptive lespri ak talan li ak metriz atistik, ofri yon spektak san parèy. Men, rival li a, Lambi gran dlo, pa t dwe depase, li te montre yon detèminasyon pou l fè konpetisyon pou premye plas. Evènman an te make tou pa ensidan malere, ki fè nou sonje ke malgre bote nan tradisyon, tansyon ka leve. Eklatman ant fanatik diferan gwoup te sal atmosfè a fèstivite, mete aksan sou bezwen an pou jesyon atansyon nan selebrasyon pou evite eksè sa yo. Nan kè konpetisyon mizik sa a, kote chak gwoup aspire rekonesans ak viktwa, yon foto konplèks rivalite ak alyans parèt. Chenn tamarin, byenke parèt nan dòmi nan premye moman yo, montre siy reveye, pare yo souke lòd la etabli. Dimanch aswè, Lambi gran dlo te onore memwa youn nan sipòtè fidèl li yo, alòske Grap Kenèp te sèn vyolans ant fanatik yo, raple frajilite koezyon sosyal la lè pasyon kouri sovaj. Nan toubouyon sa a nan emosyon ak konpetisyon, li enpòtan pou kenbe nan tèt ou ke se jounalis la ki dwe gade nan evènman yo, epi yo pa nan lòt fason alantou. Men ki jan nou fè premye klasman pou premye wikenn sa a: 1. Ratyèfè 2. Lambi grand dlo 3. Chenn tamaren Pi lwen pase rezilta yo, se prezèvasyon inite ak respè mityèl ki dwe rete nan kè selebrasyon sa yo, ki fè rara a non sèlman yon festival mizik, men sitou yon senbòl richès ak rezistans pèp ayisyen an.
Abòne ak bilten nou an pou w rete enfòme de tout aktivite nou yo ak aktyalite sou Ayiti.
Nich nan kè lanmè Karayib la, Repiblik Ayiti revele cham inik li yo, ak fyète melanje eritaj istorik rich li yo ak nati twopikal mayifik. Zile majestueux sa a, bèso premye repiblik nwa endepandan an, kontinye jodi a enkòpore rezistans ak lespri libète ki te fòme desten inik li.
Ayiti, ki asosye ak istwa rich li ak kilti vibran li, ofri tou yon paradi akwatik ki pa konnen. Avèk plaj primitif li yo, dlo kristal klè ak divèsite maren espektakilè, peyi Karayib sa a se yon destinasyon ideyal pou rayisab aktivite dlo. Dekouvri yon mond kaptivan anba dlo, fè eksperyans avanti sezisman epi jwi litoral ayisyen an.
Jedi 24 oktòb 2024, sant etid politik ak diplomatik CEPOD te lanse kenz semèn diplomasi li atravè yon somè ki te fèt nan otèl Montana nan Pétion ville. Evènman an te fèt sou tèm plas Ayiti nan globalizasyon, ak nan prezans yon odyans envite distenge. ki konpoze, pami lòt, pa otorite piblik tankou premye minis ayisyen an, Doktè Garry Conille (prezidan onè somè a); li Minis Delege pou Afè Imanitè, Mesye Herwil Gaspard; Diplomat etranje, pami yo nou ka site anbasadè Kanadyen an, Mesye André François Giroux (envite onè nan somè a); Doktè Christian Mouala, direktè peyi ONUSIDA Ayiti, ak yon pakèt lòt pèsonaj piblik, (tankou sosyològ Daniel Supplice), manm laprès, tankou jounalis granmoun aje, Rotchild François Junior ak etidyan nan tout jan.
Nich sou kòt sid Ayiti, Jakmèl se yon vil ki pa janm sispann sedui ak bote natirèl li, achitekti kolonyal li ak enkwayab richès atistik li. Yo rele Jakmèl kapital kiltirèl peyi Dayiti, se yon kote kreyativite ap fleri e chak kwen lari sanble rakonte yon istwa inik. Chèche konnen kisa vil atistik sa a gen pou l ofri ak poukisa li merite yon plas espesyal nan pwochen vwayaj ou an Ayiti.
Premye nasyon nwa ki te libere tèt li anba esklavaj ak pran endepandans nan men Lafrans an 1804 e ki te enfliyanse lòt mouvman liberasyon atravè mond lan, enspire lit pou libète ak egalite.
Ayiti beni ak peyizaj natirèl espektakilè, ki gen ladan plaj sab blan, mòn ak divèsite biyolojik rich.
Ayiti gen yon eritaj istorik rich, ki gen ladan sit tankou Sitadèl Laferrière ak Palè Sans-Souci, ki nan lis UNESCO Mondyal Eritaj.
Ayiti gen yon kilti rich ak divèsifye, enfliyanse pa eleman Afriken, Ewopeyen yo ak endijèn. Mizik, dans, atizay ak kizin ayisyen yo selebre atravè lemond.
