contact@haitiwonderland.com+509 36184317

Dekouvri

Panye

Eske Ayiti sou kontinan Afriken an? Yon Klarifikasyon JeyografikHaïti
Eske Ayiti sou kontinan Afriken an? Yon Klarifikasyon Jeyografik
Haïti
  • December 10, 2024
  • | 0

Eske Ayiti sou kontinan Afriken an? Yon Klarifikasyon Jeyografik

Kesyon si Ayiti sitiye sou kontinan Afriken an rive pafwa, men repons lan klè: Ayiti pa sou kontinan Afriken an. Peyi zile sa a sitiye sou zile Ispanyola, nan Karayib la, epi li fè pati kontinan Ameriken an, jisteman Amerik Santral ak Zantiy yo. Sepandan, koneksyon istorik ak kiltirèl ant Ayiti ak Lafrik di pwofon e li merite plis eksplorasyon detaye.

HaïtiHaïti

Ayiti: Yon peyi Karayib sou kontinan Ameriken an

Ayiti okipe pati lwès zile Ispanyola, li pataje ak Repiblik Dominikèn. Sitiye nan Karayib la, Ayiti fè pati rejyon jeyografik Amerik Santral ak West Indies, ki chita sou kontinan Ameriken an. Se poutèt sa enkontournabl yon peyi nan Amerik yo, epi yo pa nan Lafrik.

Zile Ispanyola, nan sidès achipèl Gran Zantiy yo, sitiye a kèk santèn kilomèt de kòt Florid (Etazini) ak Kiba. Kote jeyografik sa a mete Ayiti nan zòn Karayib la, yon rejyon ki rich nan divèsite kiltirèl ak istorik, ki se yon kalfou ant Amerik di Nò, Amerik Santral ak Amerik di Sid.

HaïtiHaïti

Yon istwa pwofondman lye ak Lafrik

Malgre ke Ayiti pa sitiye sou kontinan Afriken an, koneksyon ant Ayiti ak Lafrik se fò ak esansyèl. Koneksyon sa a soti nan epòk esklavaj la, lè dè milyon de Afriken yo te depòte nan Amerik yo. Ayiti, ansyen ke yo rele Sen-Domeng, se te yon koloni franse kote esklav Afriken yo te eksplwate sou plantasyon sik.

Se pandan Revolisyon ayisyen an, ki te fèt ant 1791 ak 1804, Ayiti te vin premye peyi nan mond lan ki te aboli esklavaj epi tabli yon repiblik endepandan ki te dirije pa ansyen esklav nwa. Moman bòn tè sa a te gen yon rezonans pwofon atravè mond lan, patikilyèman nan Lafrik, e li te enfliyanse lit yo pou endepandans ak dwa sivil pèp kolonize yo.

Jodi a, byenke jeyografikman sitiye nan Karayib la, Ayiti kenbe yon lyen kiltirèl, istorik ak senbolik trè solid ak Lafrik. Majorite popilasyon Ayiti a se desandan Afriken, e tradisyon kiltirèl Ayiti, kwayans relijye tankou Vodou, ak pratik mizik yo anprint ak enfliyans Afriken yo.

Ayiti ak Lafrik: Yon Fratènite Kiltirèl

Fratènite ant Ayiti ak Lafrik la ranfòse tou pa anpil echanj kiltirèl ak diplomatik. Relasyon Ayiti ak Lafrik make pa solidarite peyi Afriken yo nan moman endepandans Ayiti. Vrèmanvre, Ayiti se yon senbòl lit pou libète ak souverènte, enspire anpil moun Afriken atravè listwa.

Anplis de sa, lang kreyòl ayisyen ak lang Afriken yo pataje kèk rasin komen. Kreyòl, lang nasyonal Ayiti, se yon melanj de mo fransè ak Afriken ki soti nan diferan lang bantou ak lang Afrik Lwès, ki reflete orijin Afriken zansèt ayisyen yo.

Ayiti tou kontinye ap sipòte Afrik nan anpil inisyativ entènasyonal. Anpil dyaspora ayisyen ap viv ak travay ann Afrik, kontribye nan yon dyalòg konstan ant de kontinan yo.

Ayiti ak Lafrik, yon lyen istorik solid

Malgre ke Ayiti pa chita sou kontinan Afriken an, peyi a gen yon gwo koneksyon istorik ak kiltirèl ak Lafrik, akòz istwa esklavaj li, endepandans ak eritaj Afriken an. Relasyon sa a kontinye fòme idantite Ayiti epi ranfòse lyen ant peyi a ak kontinan Afriken an. Ayiti rete yon egzanp enspirasyon lit pou libète ak egalite, e kilti li ak istwa li sèvi kòm rapèl chak jou sou lyen san feblès ki ini Afrik ak moun ki gen orijin Afriken atravè lemond, sitou nan Amerik la.

Pataje
Konsènan otè a
Appolon Guy Alain

Full Stack Developer, Créatif, expérimenté, passionné des nouvelles technologies et de l’art.

Gade lòt atik Appolon Guy Alain
Kite yon kòmantè

Dènye piblikasyon yo

Newsletter

Abòne ak bilten nou an pou w rete enfòme de tout aktivite nou yo ak aktyalite sou Ayiti.

Emeline Michel, nan konsè eksepsyonèl nan Miami

Pawas St Clément selebre swasanndizan sèvis bay Bondye ak kominote ayisyen an 23 novanm 2024 nan 2975 N. Andrews Ave., Wilton Manors, FL. Nan okazyon selebrasyon sa a, Emeline Michel pral nan yon konsè eksepsyonèl pou make evènman kiltirèl sa a. Nan meni pwogram sa a, komite a planifye pou òganize seyans evanjelizasyon, fòmasyon kontinye, nan domèn etik, moralite ak espirityalite. Evènman sa a pral mete aksan sou lafwa, rezon ak kilti tou pou rebati nan inite wayòm Bondye a isit sou tè a kote "Charite ini nou ak Bondye". Nan objektif pou elve kilti nan paroksism li, Achevèk Miami an pral gen plezi pou l rejwenn nou pou yon gwo selebrasyon ekaristik samdi 23 novanm 2024, apati 10 a.m. Ansanm, yo pral make dat mitik sa a grave nan memwa fidèl ak zanmi li yo. Aswè a pral òganize pa icon nan mizik ayisyen an, Emeline Michel, prezantasyon sot pase a nan peyizaj kiltirèl ayisyen an: "Nou akeyi chantè a pi popilè Emeline Michel. Li pral fè nou onè nan reviv moman pwisan ak inoubliyab. Ayiti Ak vwa melodiye, trè kaptivan ak chante powetik li yo, tout bèl souvni yo pral la tankou plaj nou yo, briz lejè maten nou yo ak vòl zwazo. kaprisyeuz" te ekri nòt la pou laprès. Diva 58-zan la kontinye etabli tèt li kòm youn nan vwa sengilye, kontajye mizik ayisyen an. Pandan ke li rete nan style li, li te kapab kreye linivè mizik li pandan karyè li ki te pèmèt li yo dwe onore nan endistri a pa fanatik sa yo. Emeline Michel ak tèks sensè li yo ak stil inik li te rive jwenn yon gwo odyans san renonse otantisite li. Avèk chante li yo ak vwa melodiye li, li te balanse plizyè jenerasyon. Pandan tout karyè mizik li, li gen yon repètwa anrichisman, anviwon trèz albòm nan kredi li, nou ka site kèk : Douvanjou ka leve (1987) ; Flanm(1989);Pa gen manti nan sa(1990); wonm ak flanm dife (1993); Tout tan mwen (1991); Emeline Michel, the very best (1994), Ban m pase (1996); Coedes ak nanm (2001); Rasin Kreyòl(2004); Rèn nan kè (2007); Quintessence ak anfen Gratitid (2015). Li gen tou anpil kolaborasyon ak lòt atis. Chanjman and Jan mwen (2020, and 2021) Emeline Michel, 40 ane eksperyans sou sèn, li pote tout Ayiti nan vwa li, nanm li ak kò li. Pandan ane florissante li yo nan siksè, li te kite mak li sou plizyè kontinan kote li te deja pèfòme (Antilles, Amerik, Ewòp, Azi). Sa te pèmèt li dekouvri plizyè kote, tankou: Carnegie Hall, nan Nasyonzini; Teatro Manzoni nan Milan; Sant Kravis nan Florid; Festival Entènasyonal Jazz (Ayiti). Apre sa, Ontario Luminato Festival la; Jazz Entènasyonal Monreyal; New Orleans Jazz Fest la; dis jou yo sou zile a. Prèt St Kléman, Rev. Patrick Charles, pwofite lanse yon envitasyon cho bay kominote a pou l vin selebre gwo jou sa a ki make swasanndiyèm anivèsè li e pou l amize yon lòt fwa ankò sou kilti ayisyen an.

Dènye piblikasyon yo

Istwa

Istwa

Premye nasyon nwa ki te libere tèt li anba esklavaj ak pran endepandans nan men Lafrans an 1804 e ki te enfliyanse lòt mouvman liberasyon atravè mond lan, enspire lit pou libète ak egalite.

Bote natirèl

Bote natirèl

Ayiti beni ak peyizaj natirèl espektakilè, ki gen ladan plaj sab blan, mòn ak divèsite biyolojik rich.

Eritaj

Eritaj

Ayiti gen yon eritaj istorik rich, ki gen ladan sit tankou Sitadèl Laferrière ak Palè Sans-Souci, ki nan lis UNESCO Mondyal Eritaj.

Kilti

Kilti

Ayiti gen yon kilti rich ak divèsifye, enfliyanse pa eleman Afriken, Ewopeyen yo ak endijèn. Mizik, dans, atizay ak kizin ayisyen yo selebre atravè lemond.